หัวข้อ
ความหมาย
Matrix (Matrices พหูพจน์) คือ collection of vector หรือกลุ่มของ vector (vector คือ matrix รูปแบบหนึ่ง)
รูปที่ 1 Matrix คือการรวมของ vector ในแนวตั้ง (column vector) หรือตามแนวนอน (row vector) |
matrix มี 2 มิติ คือ row กับ column (two dimension array of scalars) เขียนแทน matrix ด้วยอักษรตัวใหญ่ เช่น
\[ A = \begin{bmatrix} a_{11} & a_{12}& a_{13}& \cdots & a_{1n} \\ a_{21} & a_{22}& a_{23}& \cdots & a_{2n} \\ a_{31} & a_{32}& a_{33}& \cdots & a_{3n} \\ \vdots & \vdots& \vdots & \vdots & \vdots \\ a_{m1} & a_{m2}& a_{m3}& \cdots & a_{mn} \\ \end{bmatrix} \]
เรียกว่า matrix A มีขนาด \(m \times n\) (rows x columns) \( A \in \Re^{m \times n}\)
สมาชิก \(a_{ij} \) ของ A หมายถึง สมาชิกที่อยู่ใน row ที่ i column ที่ j
[Top]Matrix ที่มีลักษณะพิเศษ
Basic matrix operations
1. Matrix addition
การรวมหรือการบวกจะทำแบบ element by element หรือ element-wise operation ดังนั้น matrices ที่นำมารวมกันได้ต้องมี dimension เดียวกัน (มี row เท่ากัน และ column เท่ากัน)
\[ \begin{align*} A &= \begin{bmatrix} a_{11} & a_{12}& a_{13}& \cdots & a_{1n} \\ a_{21} & a_{22}& a_{23}& \cdots & a_{2n} \\ a_{31} & a_{32}& a_{33}& \cdots & a_{3n} \\ \vdots & \vdots& \vdots & \vdots & \vdots \\ a_{m1} & a_{m2}& a_{m3}& \cdots & a_{mn} \\ \end{bmatrix} \\\\ B &= \begin{bmatrix} b_{11} & b_{12}& b_{13}& \cdots & b_{1n} \\ b_{21} & b_{22}& b_{23}& \cdots & b_{2n} \\ b_{31} & b_{32}& b_{33}& \cdots & b_{3n} \\ \vdots & \vdots& \vdots & \vdots & \vdots \\ b_{m1} & b_{m2}& b_{m3}& \cdots & b_{mn} \\ \end{bmatrix} \\\\ A + B &= \begin{bmatrix} a_{11}+b_{11} & a_{12}+b_{12}& a_{13}+b_{13}& \cdots & a_{1n}+b_{1n} \\ a_{21}+b_{21} & a_{22}+b_{22}& a_{23}+b_{23}& \cdots & a_{2n}+b_{2n} \\ a_{31}+b_{31} & a_{32}+b_{32}& a_{33}+b_{33}& \cdots & a_{3n}+b_{3n} \\ \vdots & \vdots& \vdots & \vdots & \vdots \\ a_{m1}b_{m1} & a_{m2}+b_{m2}& a_{m3}+b_{m3}& \cdots & a_{mn} +b_{mn} \\ \end{bmatrix} \\ \end{align*} \]
เช่น \(A =\begin{bmatrix} 0&2\\1&4\end{bmatrix} \) และ \(B =\begin{bmatrix}3&2\\-3&2\end{bmatrix} \) จะได้ \[\begin{align*} A+B &= \begin{bmatrix}0+3&2+2\\1+(-3)& 4+2\end{bmatrix} \\ \\ &= \begin{bmatrix}3 & 4\\-2 & 6 \end{bmatrix} \end{align*} \]
2. Matrix-scalar multiplication
เป็น element-wise operation เช่นกัน นั่นคือทุก element ใน matrix จะถูกนำมาคูณกับ scalar เช่น \(\alpha = 2, A = \begin{bmatrix} 0&2\\1&4\end{bmatrix}\)
\[\begin{align*} \alpha \times A &= 2 \times \begin{bmatrix} 0&2\\1&4\end{bmatrix} \\ \\ &= \begin{bmatrix} 2 \times 0 & 2 \times 2 \\2 \times 1 & 2 \times 4 \end{bmatrix} \\\ &= \begin{bmatrix} 0 & 4\\ 2 & 8 \end{bmatrix} \\\ \end{align*} \]
3. Matrix - Matrix multiplication (dot product)
\[ \begin{align*} A^{m \times n} &= \begin{bmatrix} a_{11} & a_{12} & a_{13} & \cdots & a_{1n} \\ a_{21} & a_{22} & a_{23} & \cdots & a_{2n} \\ a_{31} & a_{32} & a_{33} & \cdots & a_{3n} \\ \vdots & \vdots & \vdots & \vdots & \vdots \\ a_{m1} & a_{m2} & a_{m3} & \cdots & a_{mn} \\ \end{bmatrix} , B^{n \times p} = \begin{bmatrix} b_{11} & b_{12}& b_{13}& \cdots & b_{1p} \\ b_{21} & b_{22}& b_{23}& \cdots & b_{2p} \\ b_{31} & b_{32}& b_{33}& \cdots & b_{3p} \\ \vdots & \vdots& \vdots & \vdots & \vdots \\ b_{n1} & b_{n2} & b_{n3}& \cdots & b_{np} \\ \end{bmatrix} \\\\ A^{m \times n} \cdot B^{n \times p} &= C^{m \times p} =\begin{bmatrix} c_{11} & c_{12} & c_{13} & \cdots & c_{1p} \\ c_{21} & c_{22} & c_{23} & \cdots & c_{2p} \\ c_{31} & c_{32} & c_{33} & \cdots & c_{3p} \\ \vdots & \vdots & \vdots & \vdots & \vdots \\ c_{m1} & c_{m2} & c_{m3} & \cdots & c_{mp} \\ \end{bmatrix} \end{align*} \]
เมื่อ \(c_{ij} = \sum_{k=1}^{n} a_{ik} \times b_kj \) โดยที่ i=1,2,3,...,m และ ่j = 1,2,3,...,p
ตัวอย่าง
\[\begin{align*} A &= \begin{bmatrix} 1 & 2 & 1\\ 3 & 4 & 1\\ 5 & 6 & 1\\ \end{bmatrix}, B = \begin{bmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 4 \\ 7 & 8 \end{bmatrix} \\ \\ A \cdot B &= \begin{bmatrix} (1 \times 1) + (2 \times 3) + (1 \times 7) & (1 \times 2) + (2 \times 4)+ (1 \times 8) \\ (3 \times 1) + (4 \times 3) + (1 \times 7) & (3 \times 2) + (4 \times 4)+ (1 \times 8) \\ (5 \times 1) + (6 \times 3) + (1 \times 7) & (5 \times 2) + (6 \times 4)+ (1 \times 8) \\ \end{bmatrix} \\ \\ A \cdot B &= \begin{bmatrix} 1 + 6 + 7 & 2 + 8+ 8 \\ 3 + 12 + 7 & 6 + 16+ 8 \\ 5 + 18 + 7 & 10 + 24+ 8 \\ \end{bmatrix} \\ \\ A \cdot B &= \begin{bmatrix} 14 & 18 \\ 22& 30\\ 30 & 42 \\ \end{bmatrix} \\ \\ \end{align*} \]
ข้อสังเกตุ
1. \( A \cdot B \) จะทำได้ก็ต่อเมื่อ จำนวน column ของ A เท่ากับจำนวน row ของ B
2. ผลลัพธ์คือ matrix ที่มีจำนวน row เท่ากับของ A จำนวน column เท่ากับของ B
คุณสมบัติของ dot production
1. \(( A \cdot B )\cdot C = A \cdot (B \cdot C )\)
2. \( \alpha (A \cdot B) = (\alpha A) \cdot B\)
3. \( A \cdot (B +C) = A \cdot B + A \cdot C\)
4. \((A\cdot B)^T = A^T \cdot B^T \)
5. \( A \cdot B \) อาจไม่เท่ากับ \( B \cdot A \)
[Top]
- \(kl)A = k(lA) \)
- \(k+l)A = kA +lA \)
- \(k(A+B) = kA +kB \)
- \(A+B = B +A \)
- \( (A+B)+C = A + (B + C) \)
- \( A + (-A) = 0 \)
- \(C(A+B) = CA + CB \)
- \( AI = IA = A\)
- \((kA)^T = kA^T \)
- \( (A^T)^T = A \)
- \((A+B)^T = A^T +B^T \)
- \((AB)^T = B^T A^T \)
Determinant เป็น scalar value ที่ได้มาจากนำเอาทุก elements (coefficients) ใน square matrix มาคำนวณ determinant ของ matrix A เขียนแทนด้วย \( \mid A \mid \) หรือ det(A) โดย
\[det : \Re^{m \times m} \rightarrow \Re \]
Determinant ของ vector ขนาด 2x2
ถ้ามี \( A = \begin{bmatrix} a_1 & a_2 \\ a_3 & a_4 \end{bmatrix} \) แล้ว จะได้
\[ det(A) = (a_1 \times a_4 ) - (a2 \times a_3) \tag{1}\]
เช่น \[ \begin{align*} A &= \begin{bmatrix} 1 & 2 \\ 3 & 1 \end{bmatrix} \\ det(A) &= (1 \times 1) - (2 \times 3) \\ det(A) &= 1 - 6 = -5 \end{align*} \]
รูปที่ 1 determinant ของ 2 x 2 matrix |
รูปที่ 2 determinant ของ 3 x 3 matrix |
วิธีการที่กล่าวถึงบ่อยคือ Laplace expansion หรือ cofactor expansion [2] โดยจะต้องทำความรู้จักกับ minor และ cofactor เสียก่อน
V เป็น \( n \times n \) matrix ถ้าลบเอา element ออกไป 1 row และ 1 column จะได้ \( V^\prime \) แล้ว เรียก \( det(V^\prime)\) ว่า minor ของ V เขียนแทนด้วย \( M_{i,j}\) เมื่อ i คือตำแหน่งของ row และ j คือตำแหน่งของ column ที่ถูกตัดออกไป
รูปที่ 3 \( M_{1,1} = det(V^\prime) \) |
สำหรับ cofactor ของ V หาได้จาก
\[ C_{i,j} = (-1)^{i+i}M_{i,j} \tag{2} \]
ตามวิธีของ Laplace expansion ถ้า V คือ \( n \times n \) matrix แล้ว det(V) หาได้จาก
\[ det(V) = \sum_{j=1}^{n}C_{i,j} v_{i,j}M_{i,j},i=1,2,3,..,n \tag{3} \]
เมื่อ \( v_{i,j}\) คือ element ในตำแหน่ง row ที่ i, column ที่ j ในการหา determinant ด้วยวิธีนี้จะเลือกทำเพียง row เดียว
ตัวอย่าง \( B = \begin{bmatrix} 1 & 2 & 3 \\ 4 & 5 &6 \\ 7& 8 & 9 \end{bmatrix}\) หาค่าของ det(B)
เลือก row=1 มาดำเนินการ จะได้ \[ v_{1,1} = 1, v_{1,2}=2 , v_{1,3}=3\]
ค่าของ \[ C_{1,1} = 1,C_{1,2} = -1,C_{1,3} = 1\]
B เป็น matrix จัดเป็น singular matrix
ในการหา determinant ของ matrix ที่มีขนาดใหญ่ขึ้นไป จะต้องคำนวณซ้ำๆกันหลายขั้นตอน ดังแสดงในรูปที่ 4
รูปที่ 4 |
คุณสมบัติที่น่าสนใจของ determinant
Adjoint matrix [4]
ถ้า A เป็น square matrix และ C เป็น matrix ที่ element เป็น cofactor ของ A แล้ว จะได้ว่า \[ adj(A) = C^T \tag{4} \]
เมื่อ \( adj(A) \) คือ adjoint matrix ของ A และ \( C^T \) คือ matrix transpose ของ C
ตัวอย่าง กำหนดให้ \( A = \begin{bmatrix} 3 &1&3\\ 2&3&1\\1&2&3\end{bmatrix}\) จงหา adj(A)
คำนวณหา cofactor matrix ของ A คือ
\[ \begin{align*} C &= \begin{bmatrix} 7&-5&1\\3&6&-5\\-8&3&7\end{bmatrix} \\ \therefore adj(A) &= \begin{bmatrix} 7&3&-8\\-5&6&3\\1&-5&7\end{bmatrix} \end{align*}\]
Matrix Norm [3]
รูปที่ 5 |
เอกสารอ้างอิง
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Determinant
[2] https://en.wikipedia.org/wiki/Laplace_expansion
[3] https://en.wikipedia.org/wiki/Matrix_norm
[4] https://en.wikipedia.org/wiki/Adjugate_matrix
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น